




برای رسیدن جواب به این سوالات با دلگرم همراه باشید.
والدین و آموزگاران نمی دانستند که با مشورت با یک متخصص می توانند به این بچه ها کمک کنند و آنها را با شرایطی عادی به گروه همسالان خود بازگردانند. آنچه این کودکان را از دیگر همسالان خود متمایز می کرد «اختلال بیش فعالی» خوانده می شود.
بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود هشت تا 10 درصد کودکان را مبتلا می کند. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است که هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است. ویژگی های اولیه بیش فعالی از سال های اولیه رشد یعنی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.
بیش فعالی دارای ویژگی های بارزی است که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز، بروز اعمال ناگهانی و غیرقابل پیش بینی می شود. این اختلال سه نوع است؛ در گونه اول که کودک فقط در توجه و تمرکز مشکل دارد.
در نوع دوم فقط پرتحرکی دیده می شود و بالاخره نوع ترکیبی که کودک هم پرتحرک است و هم مشکل توجه و تمرکز دارد این اختلال در کودکان دبستانی و در پسرها سه تا پنج برابر شایع تر از دختران است و بیشتر در پسران اول خانواده مشاهده می شود.
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند؛ کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.
برخی از والدین با دیدن پرتحرکی فرزندان خود به بیش فعالی آنها مشکوک می شوند اما باید دانست که جنب و جوش زیاد نشانه قانع کننده ای برای این اختلال نیست. ناتوانی در تمرکز و نداشتن صبر در گوش کردن، ناتوانی در توجه به جزئیات، ناتوانی در انجام تکالیف مدرسه و سایر وظایف محوله، بی دقتی و بی نظمی، گم کردن مدام وسایل، بی قراری (معمولا نشستن آرام در یک جا برای این کودکان مشکل است) و ناتوانی در انتظار کشیدن از دیگر علائم این اختلال است.
کودکان بیش فعال احساس خطر نمی کنند و به کارهای خطرناک علاقه نشان می دهندن که گاهی اطرافیان این موضوع را نشانه شجاعت کودک به حساب می آورند در صورتی که این مورد یکی از علائم بیش فعالی به شمار می آید.
تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد. کودک این موارد را معمولا قبل از هفت سالگی نشان می دهد. همچنین کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.
در مقابل این دسته از پدر و مادرها، والدینی هستند که نمی خواهند مشکل کودک خود را بپذیرند و معمولا با بهانه آوردن از هشدارهای معلمان و سایر اطرافیان طفره می روند. این افراد از درمان این اختلال واهمه دارند و گمان می کنند داروهایی که توسط پزشک تجویز می شود برای فرزندشان عوارض دارد. این در حالی است که اگ راین کودکان در زمان مناسب درمان نشوند، نمی توانند در امور آموزشی و فعالیت های اجتماعی خود موفق عمل کحنند و ممکن است برای خودو اطرافیانشان مشکل آفرین باشند.
علت به وجود آمدن بیش فعالی احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. احتمالا این کودکان در بخش های مربوط به توجه و تمرکز در مغز دچار نقس جزئی هستند. از عواملی که می توانند در بروز این اختلال موثر باشند سیگار کشیدن و یا مصرف الکل در دوران بار داری توسط مادر است.
حتی استنشاق تحمیلی دود سیگار توسط مادر باردار، باعث اختلال در رفتار کودک می شود. استرس مادر هم با این موضوع ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده باینگر این است که این اختلال معمولا در خویشاوندان نزدیکاین افراد هم وجود دارد.
مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی، مواد جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند.
در صورت بی توجهی به کودکان بیش فعال و معالجه نشدن آنها احتمال اینکه این افراد در آینده به افسردگی مبتلا شوندو یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی و گاه بزهکارانه داشته باشند زیاد است. بنابراین به والدین توصیه می شود که حتما در دوران کودکی برای معالجه فرزند خود اقدام کنند. این بیماری دردوران مدرسه بیشتر مشکل آفرین می شود زیرا کودک تمرکز کافی برای گوش دادن به درس ندارد و مدام برای بیرون رفتن از کلاس اجازه می خواهد. این بچه ها نمی توانند آرام روی صندلی بنشینند، معمولا پرحرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند و این موضوع باعث می شود از لحاظ تحصیلی با مشکل مواجه باشند.
والدین باید به رفتار کودکان خود دقت داشته باشند و تنها در صورتی که مجموعه از این نشانه ها را در مدت طولانی مشاهده کردند با یک متخصص مشورت کنند. در غیر اینصورت نمی توان به هر کودک پرتحرک برچسب بیش فعالی زد
توصیه هایی برای والدین کودکان بیش فعال
1- نگرش و افکار خود را تغییر بدهید.
از آنجا که تعدادی از انتظارات، باورها و پیش داوری های خاص والدین باعث بروز مشکلات ارتباطی والد و کودک می شود، لازم است برخی از شناخت ها در نخستین مرحله اصلاح شوند. مثلا به عنوان والد باید بدانید: رفتار کودک مربوط به یک اختلال است و از روی قصد و عمد نیست، کودک توانایی یادگیری و موفقیت دارد، کودک مجموعه ای از توانایی های منحصر به فرد را دارد که این ویژگی ها ارزشمند هستند. به صورت خلاصه هر چقدر می توانید در مورد این بیماری بیاموزید؛ هر چقدر بیشتر بدانید می توانید به کودکتان بهتر کمک کنید.
2- گوش دادن و صحبت کردن درست را بیاموزید.
باز نگه داشتن پل ارتباطی میان والدین و کودک فوق العاده مهم است و موج بمی شود اختلاف ها و تعارض های میان والدین و کودک به شکل مؤثری از میان برداشته شود و از وخیم تر شدن روابط میان آنها جلوگیری کند. برای این مورد پیشنهاد می شود:
3- توجه مثبت به کودک نشان دهید.
فقط زمانی می توانید با موفقیت برای فرزند خود حد و مرز قوانین را تعیین کنید که به ویژگی های مثبت او توجه نشان دهید.
مؤثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار یا تحسین است. اگر هنگام تحسین کودک خود، راهنمایی های زیر را به کار ببندید، متوجه خواهند شد این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار مؤثر است.
4- دستورات مؤثر و مناسب بدهید
کودکان دچار اختلال بیش فعالی در کنترل حواس خود ناتوان هستند. بدین ترتیب وقتی می خواهید کودک رفتار خاصی داشته باشد یا کار خاصی انجام دهد، باید حواس خود را متمرکز کند. برای آموزش این مرحله از مداخله موارد زیر پیشنهاد می شود:
5- به کودکتان نحوه انجام درست فعالیت ها را آموزش دهید.
والدین همیشه مشتاق هستند کودک بتواند از خودش مراقبت کند، رفتارش را کنترل کند و رفتاری مسئولان داشته باشد. برای اینکه به طور مؤثر والدین این کودکان باشید، باید یک مدیر مؤثر باشید؛ زیرا شما در حال اداره فردی هستید که سطح خود کنترلی اش پایین است. تعامل شما با کودک باید ثابت و قابل پیش بینی باشد. برای آموزش این مرحله از مداخله، موارد زیر پیشنهاد می شود:
6- در زمان مناسب تشویق و تنبیه کنید
پاداش و تشویق برای رفتار مطلوب، یک تقویت کننده محسوب می شود. کودک نسبت به کاری که انجام داده است، احساس خوبی پیدا می کند و در نتیجه آن کار را تکرار خواهد کرد. برای این مورد نیز بهتر است موارد زیر رعایت شود.
7- به رژیم غذایی و مصرف داروها توجه کنید.
اختلال بیش فعالی با رژیم غذایی در ارتباط است. تغذیه نامناسب و حساسیت های غذایی ممکن است این اختلال را افزایش دهد. در این مورد به یاد داشته باشید:
8- به یک گروه حمایتی بپیوندید.
برخورد و اتخاذ شیوه های تربیتی با کودکان بیش فعال بسیار توانفرساست. در این گروه های حمایتی شما با سایر مادران دارای فرزند بیش فعال آشنا خواهید شد که ضمن احساس همدردی کردن با آنان، می توانید از تجارب موفق آنان نیز استفاده کنید.
درمان کودکان بیش فعال
دارو درمانی جزء مهمی از درمان بیش فعالی است. انواع مختلفی از داروها هستند که برای کنترل علائم بیش فعالی می توانند مورد استفاده قرار گیرد. داروهای بیش فعالی در موارد کوتاه اثر( سریع رهش )، متوسط اثر و طولانی اثر در دسترس هستند. پزشک برای پیدا کردن یک داروی مناسب با موثرترین دوز، زمان بندی را انجام می دهد تا بیش فعالی را درمان کند.
دسته ای از داروها که به محرک ها نام دارند؛ به طور موثر برای چند دهه در درمان بیش فعالی استفاده شده اند. این داروها به کسانی کمک می کنند؛ که دچار بیش فعالی هستند و دارای حواس پرتی و عدم تمرکز می باشند.
داروهای محرک در ۷۰ ٪ تا ۸۰ ٪ از بیماران موثرند. برای درمان بیش فعالی هر دو محرک متوسط الاثر و شدیدالاثر استفاده می شوند. هر دو در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان که دارای علائم بیش فعالی هستند؛ استفاده می شوند و برای برطرف کردن علائم و مشکلات بیش فعالی در مدرسه و محل کار مفیدند. این دو نوع از محرک ها برای استفاده در کودکان بالای ۳ سال تایید شده اند؛ در حالی که داروهای دیگر برای کودکان بیش از ۶ سال مناسب اند.
فهرستی از داروهای محرک برای درمان بیش فعالی شامل موارد زیر است:
توجه داشته باشید؛ که تنها برخی از این داروهای محرک مانند Adderall XR ،Concerta ،Vyvanse ،Quillivant XR، و Focalin XR که از طرف سازمان جهانی غذا و ذارو( FDA ) تایید شده اند؛ و برای استفاده در بزرگسالان مناسب هستند.
در مواردی که محرک ها اثر نمی کنند و یا عوارض جانبی ناخوشایند دارند؛ داروهای غیر محرک ممکن است کمک کنند.
اولین داروی غیر محرک تایید شده توسط سازمان جهانی غذا و ذارو( Strattera ،( FDA می باشد. این دارو در حال حاضر در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شود. پس از آن داروی غیر محرک دیگیریست به نام Intuniv، که برای کودکان و نوجوانان بین سنین ۶ تا ۱۷ است؛ و به تازگی داروی غیر محرک Kapvay برای استفاده به تنهایی و یا در ترکیب با یک داروی محرک به منظور افزایش اثر بخشی تایید شده است. این داروها می تواند به بهبود تمرکز و کنترل تنش کمک کنند.
وقتی هر دو نوع داروهای محرک و غیر محرک موثر و یا قابل تحمل نباشند و یا زمانی که شرایط خاصی وجود داشته باشد که نتوان از آنها استفاده کرد؛ چند داروی دیگر در دسترس برای درمان بیش فعالی هستند. این داروها عبارتند از:
کودک بیش فعال، ممکن است پرخاشگر هم باشد.
داروهای محرک مورد استفاده در درمان بیش فعالی، گاهی اوقات عوارض جانبی دارند؛ اما این عوارض معمولا در اوایل درمان و خفیف و کوتاه مدت رخ می دهند. شایع ترین عوارض جانبی داروهای محرک عبارتند از:
داروهای بیش فعالی به ندرت می توانند عوارض جانبی جدی تری داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از داروهای محرک با افزایش خطر ابتلا به مشکل قلبی عروقی همراه است. همچنین ممکن است؛ شرایط روانی مانند افسردگی، جنون، یا اضطراب را تشدید کنند. بنابراین قبل از این که شما و یا فرزندان خود مصرف هر نوع دارو برای درمان بیش فعالی را شروع کنید؛ مطمئن شوید که با یک پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و خانواده تان صحبت کرده اید؛ و همچنین در مورد خطرات بالقوه ی این داروها اطلاعات کامل دارید.
در اغلب موارد، می توان اثرات جانبی را با استفاده از یکی از استراتژی های زیر را کنترل کرد و یا حتی از میان برد:
همیشه با پزشک خود قبل از هر گونه تغییر در برنامه ی درمانی بیش فعالی مشورت کنید.
دارو درمانی جزء مهمی از درمان بیش فعالی است. انواع مختلفی از داروها هستند که برای کنترل علائم بیش فعالی می توانند مورد استفاده قرار گیرد. داروهای بیش فعالی در موارد کوتاه اثر( سریع رهش )، متوسط اثر و طولانی اثر در دسترس هستند. پزشک برای پیدا کردن یک داروی مناسب با موثرترین دوز، زمان بندی را انجام می دهد تا بیش فعالی را درمان کند.
دسته ای از داروها که به محرک ها نام دارند؛ به طور موثر برای چند دهه در درمان بیش فعالی استفاده شده اند. این داروها به کسانی کمک می کنند؛ که دچار بیش فعالی هستند و دارای حواس پرتی و عدم تمرکز می باشند. داروهای محرک در ۷۰ ٪ تا ۸۰ ٪ از بیماران موثرند. برای درمان بیش فعالی هر دو محرک متوسط الاثر و شدیدالاثر استفاده می شوند. هر دو در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان که دارای علائم بیش فعالی هستند؛ استفاده می شوند و برای برطرف کردن علائم و مشکلات بیش فعالی در مدرسه و محل کار مفیدند. این دو نوع از محرک ها برای استفاده در کودکان بالای ۳ سال تایید شده اند؛ در حالی که داروهای دیگر برای کودکان بیش از ۶ سال مناسب اند.
فهرستی از داروهای محرک برای درمان بیش فعالی شامل موارد زیر است:
توجه داشته باشید؛ که تنها برخی از این داروهای محرک مانند Adderall XR ،Concerta ،Vyvanse ،Quillivant XR، و Focalin XR که از طرف سازمان جهانی غذا و ذارو( FDA ) تایید شده اند؛ و برای استفاده در بزرگسالان مناسب هستند.
در مواردی که محرک ها اثر نمی کنند و یا عوارض جانبی ناخوشایند دارند؛ داروهای غیر محرک ممکن است کمک کنند. اولین داروی غیر محرک تایید شده توسط سازمان جهانی غذا و ذارو( Strattera ،( FDA می باشد. این دارو در حال حاضر در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شود. پس از آن داروی غیر محرک دیگیریست به نام Intuniv، که برای کودکان و نوجوانان بین سنین ۶ تا ۱۷ است؛ و به تازگی داروی غیر محرک Kapvay برای استفاده به تنهایی و یا در ترکیب با یک داروی محرک به منظور افزایش اثر بخشی تایید شده است. این داروها می تواند به بهبود تمرکز و کنترل تنش کمک کنند.
وقتی هر دو نوع داروهای محرک و غیر محرک موثر و یا قابل تحمل نباشند و یا زمانی که شرایط خاصی وجود داشته باشد که نتوان از آنها استفاده کرد؛ چند داروی دیگر در دسترس برای درمان بیش فعالی هستند. این داروها عبارتند از:
کودک بیش فعال، ممکن است پرخاشگر هم باشد.
داروهای محرک مورد استفاده در درمان بیش فعالی، گاهی اوقات عوارض جانبی دارند؛ اما این عوارض معمولا در اوایل درمان و خفیف و کوتاه مدت رخ می دهند. شایع ترین عوارض جانبی داروهای محرک عبارتند از:
داروهای بیش فعالی به ندرت می توانند عوارض جانبی جدی تری داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از داروهای محرک با افزایش خطر ابتلا به مشکل قلبی عروقی همراه است. همچنین ممکن است؛ شرایط روانی مانند افسردگی، جنون، یا اضطراب را تشدید کنند. بنابراین قبل از این که شما و یا فرزندان خود مصرف هر نوع دارو برای درمان بیش فعالی را شروع کنید؛ مطمئن شوید که با یک پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و خانواده تان صحبت کرده اید؛ و همچنین در مورد خطرات بالقوه ی این داروها اطلاعات کامل دارید.
در اغلب موارد، می توان اثرات جانبی را با استفاده از یکی از استراتژی های زیر را کنترل کرد و یا حتی از میان برد:
همیشه با پزشک خود قبل از هر گونه تغییر در برنامه ی درمانی بیش فعالی مشورت کنید.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 0
- 0